Op de een of andere manier doet deze klas niet erg aan de Jan Ligthartshool denken, hoewel ik er 5 jaar later op zat.
1. De klassen waren gemengd, dit lijkt een meisjesklas.
2 We zaten in groepjes bij elkaar en niet in ouderwetse schoolbanken. Dit bevorderde de zelfwerkzaamheid.
3 We moesten wel die vreselijke schoolmelk kokhalzend naar binnen werken. Dit is mijn enige negatieve herinnering aan de Jan Lighthartschool.

Ik zat er van 1950 tot 1956 en wij hebben op deze Stratumse school alleen maar in rijen gezeten. Ongetwijfeld zullen er later met de nieuwe opvattingen over onderwijs andere werkvormen ontstaan zijn die een andere groepsindeling vereiste. Op de foto achter de lessenaar de voorzitter van het schoolbestuur de heer Van Deelen die ook in de Eindhovense politiek actief was. Hij woonde, net als Grijze vlak bij de school aan de Leenderweg. De overige leerkrachten waaronder meneer Kok en juf Giesbergen kijken belangstellend toe. De school was echt gemengd, maar er zullen soms meer meisjes dan jongens in een klas gezeten hebben en andersom; in dit geval zaten er veel jongens aan de gangzijde.

Ik zat van 1955-1956 in de zesde klas van de Jan Ligthartschool in de van der Muydenstraat, dat was destijds een nieuw gebouw met moderne inrichting. Hans, in elk geval bedankt voor de toelichting.

Tot 1962 heeft de JLS in Stratum bestaan. De leerlingen zijn toen uitgezwermd naar jouw JLS, Walter, in Strijp of naar de Nutsschool Floralaan en de 4e Philipsschool in Tivoli. Jan Kok, de onderwijzer die ook op deze foto staat, is zelfs nog korte tijd hoofd in Strijp geweest, maar koos toen voor een loopbaan aan de LTS De Brug aan de Rondweg. Ik meen dat de zoon van de door mij genoemde voorzitter Van Deelen ook in Strijp lesgaf.

Ik zat van 1947 tot 1950 op deze school. Het was toen geen Jan Lighthartschool maar gewoon de openbare lagere school. Ik zat in de vijfde klas bij juffr. Giesbers en in de zesde klas bij de heer Aernoutse.

Tot 1950 zat hier inderdaad een openbare lagere school. Daar het leerlingenaantal hiervan echter drastisch terugliep, werd besloten in het gebouw een bijzondere lagere school te vestigen, die genoemd werd naar de grote pedagoog Jan Ligthart. Van Deelen, fractievoorzitter van de PvdA in de Einhovense gemeenteraad, werd voorzitter van het Stichtingsbestuur. Met name in de jaren 50 kende de school een grote bloei; temeer daar de andere school voor bijzonder lager onderwijs, de Nutsschool aan de Floralaan, in die periode de grote stroom nieuwelingen niet kon verwerken.

Wat een prachtige foto! Ook mijn enige slechte herinnering aan de JLS was die smerige schoolmelk, die in de winter bij de kachel werd neergezet, zodat ze kon opwarmen kon en daardoor nog ondrinkbaarder werd. Ik kwam op de JLS in de derde klas, bij de onderwijzer Daan van Ettinger (vierde van rechts), die in zijn lokaal de skepter over zowel klas 3 (de rijen aan de deurkant) als klas 4 (de rijen aan de raamkant) zwaaide. Een nerveuze man, die zich alleen ontspannen kon als hij voor de klas viool speelde. In klas 5 en 6 zat ik bij mijn geliefde onderwijzer Jan Kok (derde van links), die nog steeds in de buurt van de JLS woont en met wie Hans Strootman en ik nog altijd contact hebben.

Ik heb van 1949 (kleuterschool) tot 1954 (begin vierde klas) op de JLH gezeten en herinner me de flesjes schoolmelk nog goed. In de winter kwamen ze ijskoud binnen en mocht je ze op de verwarming leggen. Verder herinner ik me de JLH als een propvolle school, dankzij de geboortegolf van na de oorlog. Toen ik in de vierde klas zat, werd vanwege het ruimtegebrek zelfs een ploegensysteem ingevoerd met de ene week 's ochtends les en 's middags vrij en de volgende week andersom. Voor mijn ouders reden genoeg om me van die school af te halen en onder te brengen bij de Nutsschool aan de Akkerstraat. Daar bleek ik een grote leerachterstand te hebben.

Toch even een reactie op de leerachterstand die René vermeldt. Wij kregen in de vijfde klas Jan Kok als onderwijzer en hij nam ons ook mee naar de zesde. Wim Roels, Andy Wijzenbeek, Annejet Ritmeester, Wim van Gijzel, Eddy Moen, Eddy Bijl en ik slaagden, vooral dank zij de goede voorbereiding door meester Kok, voor het toelatingsexamen Lyceum en een behoorlijk aantal ging naar de Mulo. Zoals het altijd was en het altijd zal zijn: onderwijs valt en staat met degene die voor de klas staat!

Nou, daar ben ik het maar deels mee eens. Er was op de JLS geen sprake van gelijke kansen voor alle leerlingen, want door het grote aantal kon dat gewoon niet. De betere leerlingen werden eruit gepikt en die kregen een aparte voorbereiding op het toelatingsexamen voor de middelbare school. Dat neemt niet weg dat ook ik nog steeds een grote bewondering heb voor de inzet en motivatie van de leerkrachten uit die tijd, want ze hebben die enorme geboortegolf toch maar mooi opgevangen.

Ik praat over mijn ervaring in de schooljaren 1955-1956, René. Uit jouw bijdrage blijkt dat je in die jaren op een andere school zat. Onze klassen waren zeker niet boordevol en Jan Kok was de figuur niet om alleen de aandacht aan een select gezelschap te geven. Integendeel, hij werkte in die tijd al met verschillende niveaus. Natuurlijk kregen wij extra werk uit de beruchte 'Toetsnaald' als voorbereiding op het toelatingsexamen Lyceum. Dat gebeurde overal. Als wij ploeterden met die stof, was de onderwijzer met een andere groep leerlingen bezig. Er waren veel gemeenschappelijke activiteiten en we kwamen ongeacht de toekomstige schoolcarrières bij elkaar op verjaardagen. Klasgenoten, die ik in de loop der jaren tegenkwam en die niet naar de middelbare school zijn gegaan, bleken ook met waardering en respect op het werk van meester Kok terug te kijken. Sommigen van hen bezoeken hun oude leermeester nog of houden op andere wijze met hem contact. Kortom, het beeld dat jij schetst gold zeker niet voor mijn 5e en 6e klasperiode.

Ik heb ook op de openbare school gezeten van 1942 tot 1948 en heb les gehad van meneer Van Hoof, juffrouw Wolters, juffrouw Giesbers, meneer Gijsbers en meneer Aernoutse. De heer Gijsbers was toen hoofd van de school. In die tijd kregen we nog geen schoolmelk, maar wel sinaasappels en vitaminepilletjes. Ook leerden we hoe we bij luchtalarm onder de bank dekking moesten zoeken en ook kwam op gezette tijden de schoolarts op bezoek. Rini Heldoorn herinner ik mij nog wel en o.a. Leendert Kooyman, Theo Koelewijn, Marietje Goosens, Trienie Medendorp, Henk en Harrie Klompmaker. Ik heb nog een paar mooie foto's van een schoolreisje naar Schiphol met de 5e en 6e klas.
<<< Mooie foto's zijn altijd welkom (red.). >>>

Ik wil nog wat namen toevoegen uit mijn schooltijd van mensen die toen in de 5e of 6e klas zaten (1947=1948). Dat zijn o.a. Jopie en Lucas Buvelot, Dick van der Heijden, Karel Jezek, Jopie Schats, Jan en Fons Breider, Piet van 't Klooster, Wim Konijnendijk, Klaas Terpstra, Jopie Ettro. Van de meisjes herinner ik mij nog Lenie en Fina Vos, Tiny Peper, Willy Hubert, Louise Kampsteeg, Annie Dorsman, Willy Plekkenpol, Corry van den Berg. Ik herinner mij ook nog dat juffr. Wolters plotseling verdween omdat ze ging trouwen. We kregen toen mijnheer Boersma als nieuwe leerkracht, dat was een heel aardige en sportieve man. Maar de fijnste onderwijzer was voor mij de heer Aernoutse. Hij gaf o.a. heel leuke geschiedenislessen.

Onze groep 1950-56 had: klas 1 juf Giesbergen, klas 2 juf Allema, klas 3 mevr. Jansen/mevr. Fluks, klas 4 dhr. Van het Hogenhof, klas 5 dhr. Kok, klas 6 dhr. Kok. Toen wij in klas 6 zaten had dhr. Boer klas 5. Jan Kok is later het voortgezet onderwijs ingegaan, o.a. LTS De Brug aan de Limburglaan en Nuts Mulo Oranjestraat. Hij kwam van oorsprong, net als Boer en zovele Eindhovenaren, waaronder mijn ouders, uit Drente. Grijze was Groninger.

Die schoolmelk was natuurlijk bedoeld als aanvulling op wat kinderen thuis te eten en drinken kregen. In de eerste tien jaren na de oorlog was het voedselaanbod nog beperkt, al kwam er langzamerhand meer beschikbaar. Als ik mijn ogen dichtdoe kan ik bij wijze van spreken nog het geluid horen van de glazen melkflesjes in die metalen kratten wanneer ze de klas in werden gedragen. Wij kregen op maandag, dinsdag, donderdag en vrijdag zo'n kwartliterflesje. Er moest wel voor betaald worden, tenminste bij ons op de Nutsschool. Een paar leerlingen hadden vrijstelling omdat de ouders het moeilijk betalen konden. Ik weet niet meer precies hoeveel het was, ik denk een paar dubbeltjes per week. De melk werd door de overheid gesubsidieerd met "Melk is goed voor elk" en nog jaren daarna werd er veel reclame gemaakt om melk te drinken. Wie kende in die tijd Joris Driepinter niet? Het was de tijd dat de voedselproductie flink omhoog moest en dat is gelukt, tot we in de jaren '60 een gigantisch overschot, de beruchte "melkplas", hadden in de voorloper van de EU, de EEG. P.S.: ik vond het wel lekker.

Joris Driepinter. Met melk meer mans. Melk is goed voor elk. Melk moet. Melk doet je goed. Ik drink melk, jij ook? Zomaar een paar reclameslogans van de melk die je op school kreeg. En nog gratis ook, tenminste op de school waar ik op zat. De melkboer kwam het brengen in metalen kratten. die veel lawaai maakten als de flessen erin zaten en de melk werd op die manier in de klas uitgedeeld. De zilverkleurige dekseltjes op de fles werden niet weggegooid, want die waren voor de missie. Niemand van de kinderen op school wist wie of wat de missie was. Die melk werd gedistribueerd door de school en de leraren, en was een taak die niet in hun taakomschrijving stond. De winst was voor de zuivelmaatschappij. Die melk was de meest smakeloze en afgeroomde schrale melk die je maar kon hebben. Uit de melk is alles al uitgehaald wat er maar uitgehaald kon worden. De vloeistof die overbleef werd verkocht als schoolmelk en een kind drinkt alles, en dat was het enige wat er nog mee gedaan kon worden. Oké, liever dat dan er mee blijven zitten. Zo kwamen ze er makkelijk van af hoorde ik later. Ik heb altijd beleefd geweigerd op school, want ik lust helemaal absoluut geen melk. Waardoor ik vaak een boze blik van de juf of de meester kreeg. Wat mij dan de vraag opleverde "Wil jij niet sterk worden dan?". Later werden die flessen vervangen door die driehoekige tetrapakken. Als men de schoolmelk van toen nu zou uitdelen dan gaat de school op slot. Sorry Paul, smaken verschillen.

Jammer Bert dat je zulke nare herinneringen aan die schoolmelk hebt. Misschien wilde jouw school er niet voor betalen en kregen jullie daarom zulke vieze melk.

Hoi Paul, deze melk werd wel door andere jongens gedronken in de klas. Ik zat dan met open mond te kijken en vroeg me af "hoe krijgen ze het weg". Uit die melk was echt alles uitgehaald wat er maar uitgehaald kon worden, hij smaakte ook wat zurig en wrang. Ik weet nog steeds niet wat er nou echt in die flesjes zat. En die tetrapakken waren geen haar beter. Ik heb die schoolmelk een keer gedronken en sindsdien nooit meer. En vandaag de dag drink ik nog steeds geen melk. En toch ben ik groot geworden zonder dat spul. Het kan raar lopen Paul.

Dat zou wat zijn Paul, als je betaalde kreeg je lekkere schoolmelk en als je niet betaalde kreeg je vieze melk. Dan zou daar in de fabriek al rekening mee gehouden moeten worden: deze lekkere melk is voor betalende klanten en deze vieze melk is voor niet betalende klanten. Ik denk dat je dat zelf ook niet gelooft Paul. Hoewel, ik er nu over nadenk, er zijn wel gekkere dingen gebeurd. Nu nog.