Bijdrager Hans van Melis
Jaar: 1560
Onderwerp.: Plattegronden / Topografie |Eindhoven vóór 1920
Eindhoven wat groter in beeld
| Beschrijving | Eindhoven in totaal 5 poorten naar de 3 aangrenzende dorpen: Stratum Gestel en Woensel. Twee poorten met Gestel onderdeel van de belangrijke handelsweg Keulen-Antwerpen. Op de Noord-Zuid route Den Bosch-Luik, met de Woenselse en de Stratumse Poort. De vijfde poort was naar het Klooster in Woensel. Strijp en Tongelre grensden niet aan Eindhoven. Om in Eindhoven te komen moesten de Strijpenaren van Schouwbroek via de Nieuwe Dijk (Gagelstraat in Strijp) over de Hoge weg (Gagelstraat in Woensel), het Eijndje en de Fellenoord naar de Woenselse Poort. Links boven is nog net de kruising van de latere Gagelstraat en de Wijndgraaf te zien. |
|---|---|
| Geplaatst op | 28-08-2005 |
| Email bijdrager |
|
Reacties
Naam: Hans van Melis
Merk op dat de Gender toen nog een korte route door Eindhoven volgde. Tussen de huizen aan de Markt door tot aan het straatje van Trui Moonen bleef de loop in latere tijd ongewijzigd, later werd hij door getrokken tot de Straat ten Hage om vervolgens via de Smalle haven naar het laag Vestje te lopen.
Naam: Hans van Melis
Het stelsel van wallen en grachten was aan verandering onderhevig, zo lijkt het er op dat er tussen het Paradijs en het Begijnenhof voor de aanleg van de gracht een verbinding was. Overigens groeide Eindhoven buiten de stadspoorten de dorpen in.
Naam: Hans van Melis
Op andere plaatsen is het al vermeldt; oostelijk van Eindhoven loopt om Eindhoven heen een weg van Stratum naar de Bogert in Woensel. In de tijd dat de St Gregoriuskerk in Stratum nog niet gebouwd was moesten de katholieken uit Stratum in Woensel naar de kerk, maar ze mochten niet door Eindhoven. Voor de uitleg van het waarom van deze verplichting zullen we moeten wachten op het posthuum uitgebrachte boek over Stratum van Martin Op den buijs.
Naam: Rini Talens
Drukkerij Vrijdag heeft een kopie van deze kaart gemaakt, het origineel ligt in de Koninklijke Bibliotheek in Brussel. Het origineel is een schetstekening in +- 1560 door Jacob van Deventer gemaakt, in opdracht van de Spaanse Koning. Bij de nettekening zouden die meetpuntjes op de wegen niet meer zichtbaar zijn en zou het wapen van Eindhoven ingevuld zijn geweest...IN KLEUR en wie weet?
In 1982 (Eindhoven 750jr.), had een maker van een Eindhoven-maquette het niet helemaal goed begrepen en midden op de wegen op al die meetpunten bomen neergezet, terwijl Jacob op die puntjes slechts een driehoeksmeting naar 3 kerkspitsen gedaan had. Die spitsen van de kerktorens waren in het heidelandschap overal zichtbaar en goed te gebruiken als referentiepunt.
Het was een kaart voor militair gebruik en alleen de belangrijkste wegen werden daarop aangegeven. De Vest hoorde bij de vesting en dus belangrijk, maar de andere rivieren zijn slechts wat globaal aangegeven (waar zijn de slingers in de Gender?) misschien was hun loop wat onduidelijk door de broekbossen (Brabant was toen nog zeer nat, met veel vennen, veen en zegges).
Alleen op de hogere gebieden kon je bouwen. Op de kaart staan in het groen de beemden aangegeven en je ziet daar bijna geen huizen of wegen lopen. Wegen tussen Stratum-Eindhoven, Gestel-Strijp liepen dan ook over een dijk (b.v. de Stratumse dijk!). Merk ook op dat de Genderbeemd veel breder is dan die van de Dommel en als het lokaal flink regende, dan werd dat Gendertje ineens een flinke stroom, waarbij vlak voor Eindhoven de Windgraaf ook nog eens een duit in het zakje deed.