Quadragesimo Anno" staat op het vaandel: "In het veertigste jaar". Te weten: ná de grote encycliek van Leo de XIIIe, waarin het neoiliberalisme maar ook het socialisme veroordeeld werd als strijdig met de Katholieke Geloofsleer. Ter herdenking vaardigde Pius XI deze encycliek uit waarin hij de sociale leer van de kerk opnieuw uiteenzette, maar in wezen positie koos tegenover het kapitalisme, fascisme en het nationaal-socialisme. Winstbejag is niet fout, maar individualistisch winstbejag waarbij men eruit sleept wat men krijgen kan, is een zonde. Dus: tegen de graaierscultuur van banken en de bonussenwaanzin. Er moet evenredigheid zijn tussen winst en investering en gelopen risico; onrechtvaardige winsten zijn terug te vorderen door staat en samenleving. Degeen die dat bejaagt, dat graaien, is een vijand van het menselijk ras. Raakt de samenleving door dat bejag verstoord dan mogen alle gevolgen van dat graaien op de graaier verhaald worden, of hij ze nu gewild, voorzien en gebillijkt heeft of niet. De wereldlijke wet moet die aanspraak op teruggave en herstel veiligstellen. Nationalisme is daarbij uit den boze; de wereld deelt in een universeel rechtssysteem waarin de proporties van aanspraken en winsten verzekerd zijn. 15 mei 1931, dat is de datum van de encycliek.
|